Doğru Zeytinyağını Tükettiğimi Nasıl Anlarım?

Doğru Zeytinyağını Tükettiğimi Nasıl Anlarım?

Tarihi 8000 yıl kadar önceye dayanan "Olea Europaea" "ölmez ağaç" ya da bildiğimiz adıyla zeytin ağacı; mitolojiye konu olmuş, ticaretin en önemli ögelerinden biri ve akdeniz gastronomi tarihinin baştacı; zeytinyağının kaynağı.

Akdeniz'in zenginliklerinin en mucizevi olanı diyebileceğimiz zeytinyağının gün geçtikçe öneminin anlaşılması; kullanımının sofra dışında sağlık, kozmetik, enerji, kimya gibi alanlara da yayılması ve gelişen teknolojilerle daha kaliteli zeytinyağına ulaşma çalışmalarının hızlanması tesadüf değildir.

Bitkisel yağlar içinde en saf ve doğalı olarak adlandırılmasını ise meyveden sıkıldığı gibi hemen tüketilebilen tek yağ olmasına bağlayabiliriz.  Yani, Natürel Sızma Zeytinyağı (Extra Virgin Olive Oil) aslında bir meyve suyu olarak tanımlanabilir.

Tarihi, adına yazılmış efsaneleri, botanik özellikleri ve faydaları saymakla bitmeyeceği için başka bir yazıda incelemek üzere rafa kaldırıyor ve tüketici olarak asıl sorumuza geliyoruz:

"Doğru zeytinyağını tükettiğimi nasıl anlarım?"

Markette yağ rafının önünde kendinizi kafası karışmış bir şekilde bulabilir ya da online alışveriş yaparken bir zeytinyağında neye dikkat etmeniz konusunda emin olamayabilirsiniz. Aslında konu göründüğünden çok daha basit.

Zeytinyağı, Uluslarası Zeytinyağı Konseyinin (ICO) belirlediği standartlara göre kimyasal ve duyusal testlerde geçirilerek sınıflandırılır, biz tüketicilere sunulur. Kimyasal testler bileşen yapısının incelendiği laboratuvar testlerini içerirken, duyusal analiz ise tadım testini ifade eder.

 

 

Bu testler sonucunda temel olarak 3 kategori karşımıza çıkar:

 

  • Doğrudan tüketilmeye uygun sızma zeytinyağları

  • Doğruda tüketilmeye uygun karıştırılmış veya rafine edilmiş zeytinyağları

  • Tüketilmeye uygun olmayan zeytinyağları

 

Natürel Sızma Zeytinyağı (Extra Virgin Olive Oil)

 

 

"Taze biçilmiş çim kokusu" olarak betimlenen enfes kokusu ve meyvemsi aromasıyla Natürel Sızma Zeytinyağı (extra virgin olive oil), tüm sıvı yağların en değerlisidir.  Her 100 gramında en fazla 0.8 gram serbest yağ asidi (oleik asit) bulunan zeytinyağını tarif eder. Serbest yağ asidi oranı (free fatty acidity level) %0.8’in altında olan ve duyusal standartlara göre kusuru bulunmayan  zeytinyağları natürel sızma zeytinyağı olarak sınıflandırılır.

Direkt olarak çiğ formda tüketilmeye en uygun, besin değeri en yüksek, meyvemsi aromasıyla eşsiz lezzete ve kokuya sahip bu türün en ayırt edici özelliği kokusu ve acılığıdır (bitterness). Boğazdan geçerken bıraktığı yakıcılık içindeki fenolik bileşenler sebebiyledir ve bu yağın en önemli kalite göstergelerinden birisidir.

 

 

 

Natürel Birinci Kalite Zeytinyağı (Virgin Olive Oil)

 

 

Doğrudan tüketilmeye uygun bir diğer çeşit ise Natürel Birinci Kalite Zeytinyağı'dır (Virgin Olive

Oil). Esasen ikinci kalite bir yağ olmasına rağmen orijinalinden türkçeye çevrilirken oluşan anlam kayması sebebiyle en kaliteli yağ olarak yanlış izlenim bırakabilir. Direkt olarak tüketilmeye uygundur,  her 100 gramda en fazla 2 gram serbest oleik asit barındırır.  Natürel sızma zeytinyağına oranla tadı daha hafiftir ve kokusu daha azdır. Lezzet olarak benzerlik göstermekle birlikte yağda aradığımız o baskın tadı alamazsınız. Natürel birinci kalite zeytinyağı da natürel sızma zeytinyağı gibi mekanik yollarla elde edilir, herhangi bir rafinasyon işlemi görmez. 

Serbest yağ asidi seviyesi 0.8 gram altında olup duyusal analizde kusurlu bulunan yağlar da natürel birinci zeytinyağı kategorisine girer.

 

 

 

Riviera  Zeytinyağı -  Rafine ve Natürel Sızma Zeytinyağı Karışımı  (Blend, Olive Oil Composed of Refined Olive Oil and Virgin Olive Oils)

 

 

Riviera Zeytinyağı direkt tüketim için besin değeri ve lezzet açısından yeterli olmayan ham zeytinyağının rafinasyon geçtikten sonra kaliteli natürel sızma yağı ile karıştırılması ile elde edilir.  Fiyat avantajı sağladığı için kullanım alanı oldukça yaygındır. Serbest yağ asidi oranı her 100 gramda 1 gramdan azdır. Besin değeri natürel sızma zeytinyağına göre düşüktür. Direkt olarak tüketmek yerine pişirme gibi kimyasal işlemlerde kullanılması daha doğru olacaktır.

Kahvaltıda domates üzerinde gezdirdiğimiz zeytinyağından, lezzetli bir taze fasulye yemeğine kadar kullandığımız  zeytinyağı çeşitleri en temelde bunlardır. Damak tadınız, kullanmayı tercih ettiğiniz alan ve tabii ki fiyat- performans dengesine göre dilediğinizi seçmeniz konusunda yol gösterici olacağını umuyoruz.

"En iyisini nasıl bulurum?" sorusunun cevabı ise; doğru tekniklerle üretilmiş ve saklanmış bir Natürel Sızma Zeytinyağı olacaktır. Hem çiğ olarak salata ve mezelerinizde hem de yemeklerinizde güvenle kullanabileceğiniz ve eşsiz lezzetini buram buram hissedeceğiniz bir seçenektir.

Kalitesine güvendiğiniz butik bir işletmeden temin ettiğiniz, koyu renk cam şişede ya da laklı tenekede hava almayacak şekilde saklanmış ve raf ömrüne uygun bir Natürel Sızma Zeytinyağının kalitesini; bir çay bardağına az miktarda alıp koklayarak, meyvemsi tadı ve boğazdaki yakıcılığının hissederek anlayabilirsiniz.

Direkt tüketmekten hoşlanmazsanız haşlanmış yenebilecek sıcaklıktaki bir patates yağın aromasını en net alabileceğiniz yiyeceklerden biridir.

 

 

Bu yazıda sofranıza koyduğunuz zeytinin kalitesini anlamanız çin yalnızca tüketilmeye uygun olanların özelliklerini inceliyoruz. Daha kapsamlı bir araştırma ve kategori gereklilikleri ile ilgili bilgi almak için https://www.internationaloliveoil.org/wp-content/uploads/2021/11/COI-T15-NC3-REV-17_ENK.pdf belgesinden diğer detaylara göz atabilirsiniz.

 

 

 

 

 

Kaynaklar:

https://www.oliveoilsfromspain.org/olive-oil-news/history-olive-oil-i/

https://tr.oliveoiltimes.com/grades/understanding-usda-olive-oil-standards/6320

https://tr.euronews.com/2018/07/02/turkiye-zeytinyagi-uretiminde-dunya-lideri-olabilir-sorun-markalasma-ve-pazarlama

https://olivewellnessinstitute.org/extra-virgin-olive-oil/grades-of-olive-oil/

https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/plants-and-plant-products/plant-products/olive-oil_en

https://www.internationaloliveoil.org/

http://www.balikesir.edu.tr/site/icerik/edremit-zeytincilik-enstitusu-1740

 

Etiketler: zeytinyağı, doğru zeytinyağı seçimi, foze zeytinyağı, natürel sızma zeytinyağı
Nisan 29, 2022
Listeye dön
cultureSettings.RegionId: 0 cultureSettings.LanguageCode: TR
Çerez Kullanımı

Foze Zeytincilik olarak alışveriş deneyiminizi iyileştirmek adına internet sitemizde yasal düzenlemelere uygun çerezler (cookies) kullanılmaktadır. Sitemizde kalarak çerezlere izin vermektesiniz. Çerezler hakkında detaylı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.